Trần Thiện
Thanh , 40 năm sáng tác và ca hát.
Lời người viết: Tháng 5/2005, khi hay tin cố
Ca Nhạc sĩ Nhật Trường Trần thiện Thanh qua đời
, nhiều nhà văn ,nhà báo và bạn bè đã viết
bài tưởng nhớ người qúa cố. Và gần đây nhất, trung tâm Asia đã thực hiện DVD
số 50 với chủ đề " Trần Thiện Thanh Tình Yêu - Cuộc đời và Sự nghiệp" để Vinh danh cố
nhạc sĩ Trần thiện Thanh và cũng để vinh danh
Quân lực VNCH. Nhân dịp sắp giỗ đầu của Trần thiện Thanh ,người viết muốn ghi lại
một số chi tiết từ khi quen biết vào năm 1967
cho đến lần gặp cuối cùng năm 2000 , coi như thắp một nén
nhang tưởng nhớ người bạn văn nghệ.
Nguyễn
Tòan .
Một buổi
trưa, ngày tháng nào tôi không còn nhớ ,chỉ nhớ năm -1965. Sau
khi đi học về , tôi mở radio nghe chương trình phát thanh của đài Quân đội. Được nghe một bản thông báo danh sách những người trúng tuyển
vào làm việc tại Nha Chiến tranh Tâm lý sau này là Cục Tâm lý Chiến trực thuộc
Tổng Cục Chiến tranh chính trị, có một người mang tên Trần thiện Thanh trúng
tuyển để
sáng tác nhạc cho Đài Phát thanh
Quân đội.
Trần thiện Thanh được mang cấp bậc Trung sĩ Đồng Hóa - cho đến ngày 30 tháng 4 năm 1975 , để phục vụ
tại đài Tiếng nói Quân
đội. Nơi đây đã có
sẵn các nhạc sĩ Nhật Bằng,*Canh
Thân*, Lê Đô, Nguyễn
văn Đức, Ngọc Bích* và tay trống Văn
Ích , sau này có thêm nam ca sĩ Phượng Bằng.
Trong một lần về thăm
gìa tôi , ông anh rể Quản đốc đài Tiếng nói Quân đội
đã cho tôi bản nhạc “ Không bao giờ
ngăn cách “ sáng tác của Trần thiện Thanh ,và
nhắc tôi chú ý
nghe bản nhạc này với giọng ca của Nhật Trường
tức Trần thiện Thanh .
“ Anh về
…với em rồi mai lại đi
Đường xa
…..mang theo bao nhiêu tình ý
Viết tên người
yêu lên ba lô nặng trĩu
Đêm quân hành
dừng chân đồi hoa tím
Nhớ xưa đôi
mình hẹn nhau mà sao sáng
Đâu bằng đôi
mắt em .
Chúng mình cách
xa mà vẫn gần nhau
Tình yêu
…..không mau phai màu áo
Dẫu cho thời gian đem tâm tư vào nhớ
Lá rơi
gọi mùa thu về sân úa
....
Vẫn không bao
giờ ...không bao giờ ngăn cách đâu
em ....
Không
bao giờ
...không bao giờ ân tình lại vỡ đôi
Một người đi
nghe thương sao thương nhiều qúa
Dáng một người
em xinh sao qúa xinh màu má
Không bao
giờ ....không bao giờ
giữa mùa Hè tuyết rơi
Một đời hoa
không khi nào hai lần nở
Trái mộng còn
trinh nguyên khi đón anh trở
về ....
(Không
bao giờ ngăn cách )
Đúng một
tuần lễ sau , vào một tối thứ bẩy, trong chương trình ca nhạc của đài Quân đội, tôi được nghe lần đầu tiếng hát của nam ca sĩ Nhật Trường qua nhạc phẩm " Không bao giờ
ngăn cách" của Trần thiện Thanh. Giọng hát của Nhật Trường thật nồng ấm, trau chuốt và là thần tượng của tôi ngay sau khi nghe lần đầu tiên .
Chính vì vậy
mà nhà văn Hồ trường An trong cuốn
“Theo chân những tiếng hát" đã có nhận xét về nam
ca sĩ
Nhật Trường như sau: “Sự xuất
hiện của ca sĩ Nhật Trường cũng
khá xao động . Anh đến từ Phan Thiết vào tới Sàigon với giọng trau chuốt, nồng mặn , chỉ trong một sớm một chiều trở thành đối thủ lợi hại của Duy Khánh . Anh rất sáng sân khấu
,vóc vạc khá cao lớn . Khuôn mặt tuy hơi thỏn , hàm răng anh tuy hơi vẩu , hai cái đó chỉ hơi hơi thôi, chì nhẹ phơn phớt thôi , nhưng vẫn tạo cho anh cái xinh đẹp bất ngờ . và cũng
nhờ thần thái sáng mát, dù trải
qua chặng đường thanh xuân khi khởi nghiệp
ca hát ở chốn Hòn ngọc Viễn Đông , nhưng anh vẫn là thần tượng của giới trẻ, là ông hoàng mộng tưởng của các
cô nữ sinh.
Gặp Trần
thiện Thanh lần đầu .
Năm 1967, tôi vào Quân đội, phục vụ tại Tiểu đoàn Tâm lý Chiến nằm sát cạnh Cục Tâm Lý Chiến (Nha chiến
tranh Tâm lý đã đổi tên ), do có thời gian rảnh rỗi , tôi thường xuyên sang bên Đài Quân đội và báo Tiền Tuyến
dể gặp gỡ một số
bạn bè quen thân. Tại đài Quân đội,
qua sự giới thiệu của ông anh rể, tôi được làm quen với nam ca sĩ Nhật Trường tức nhac sĩ Trần thiện Thanh . Để rồi sau này tôi quen thân với
anh nhiều hơn . Mỗi lần anh có sáng tác mới nào cũng ký tặng tôi bản đặc biệt, với chữ ký. Nào là
“Đám cưới Đầu xuân, Đồn vắng chiều xuân, Lâu đài Tình ái, Bảy ngày đợi
mong, Chuyện hẹn Hò , Đêm nay ai đưa em về , Tạ từ trong Đêm, Hoa trinh nữ , Biển mặn, Hoa Biển v..v.
Biến cố
Mậu thân xẩy ra , anh
là người vào trình diện đài sớm nhất vì nhà
anh ở bên Thị nghè. Đài
phải phát thanh 24/24
, nên anh đã trở
thành xướng ngôn bất đắc dĩ
của Đài. Dịp này anh đã sáng tác bản nhạc "Chị Ba
Hàng xanh" kể lại gương can đảm của người phụ nữ
đã không sợ Việt Cộng , Đã can đảm dùng
dao chém đầu một
tên Việt Cộng , khi chúng tấn công vô một
trại gia binh ở Hàng Xanh Gia Định.
Vào đầu
thập niên 70, khi nền ca nhạc
thăng hoa, nở rộ. Nhạc sĩ Trần
thiện Thanh có chương trình
nhạc "Tiếng hát Đôi Mươi"
trên Đài quân đội, cùng ban Tứ ca Nhật Trường
gồm Nhật Trường , Như Thủy (em ruột )
Mai Hương , Quỳnh Giao.
Ngoài ra nhà xuất bản
“:Tiếng hát Đôi Mươi” cũng
thành lập để chuyên
in các sáng tác của chính
anh và
bạn bè.
Cùng lúc đó Nhật Trường thường xuất hiện trên sân khấu
các chương trình Đại nhạc hội . Và một chương
trình Tivi Đặc biệt .
Phim nhạc kịch
trên Tivi .
Có thể nói nhạc
sĩ Trần
thiện Thanh , là nhạc sĩ
đầu tiên đã thực hiện chương trình “Phim Truyện nhạc kịch trên Đài Tivi “ số
9 .
Show phim Truyện nhạc kịch đầu tiên là "Tạ từ
trong Đêm" với cặp song diễn Phương Dung - Nhật Trường
.
Phim Truyện nhạc kịch "Tạ từ Trong Đêm"
rất thành công được quần chúng khán thính
giả ái mộ khi lần đầu được trình chiếu trên Tivi . Nhiều người không
được xem, đã viết thư yêu cầu Đài số
9 chiếu lại .
Sở dĩ phim Truyện nhạc kịch
thành công là vì nhạc sĩ
Trần thiện Thanh đã viết thành một
truyện phim có phân cảnh
đàng hòang như một phim chiếu ở
rạp .
Sau khi
những thước phim đã được quay , tự Trần thiện Thanh chọn lọc, để lồng vàophần nhạc kịch
của show “Tiếng hát
đôi mươi “.
Cùng với bản nhạc “ Tạ từ trong đêm
“ đã được chọn
là bài Ca Hay nhất trong năm và nữ ca sĩ
Phương Dung đoạt giải giọng ca nữ trong năm 1965 .
Khi chiến
trận Hạ Lào bùng nổ với cuộc hành quân Lam sơn 719 , người anh hùng
Mũ đỏ
tên Nguyễn văn Đương ,người bạn
thân của Trần thiện Thanh hy sinh , đã làm nguồn cảm hứng cho
Trần thiện Thanh sáng tác ra nhạc
phẩm nổi tiếng “ Anh không chết đâu Anh “. Để rồi , với chính nhạc phẩm này , Trần thiện Thanh đã dựng thành Show Phim Truyện Nhạc Kịch “ Anh không chết đâu
anh “ cùng với sự diễn xuất của nữ ca sĩ
Thanh Lan. Khi show Phim nhạc kịch “Anh không chết đâu anh“ được phát hình, bao nhiêu
nước mắt của khán gỉa
đã tuôn trào , để thương cho sự hy sinh cao đẹp của người
hùng mũ Đỏ tên Đương . Và cũng từ sau show đó , thì hầu như đi tới đâu,
cũng đuợc nhiều giới từ trẻ tới gìa, đều thuộc lòng câu hát “Anh không chết
đâu anh , người anh hùng Mũ đỏ tên Đương .”
Vào năm
1972 , một buổi chiều
giữa tháng Tư, tôi gặp
nhà thơ Thiên Hà tại Nhà
hàng Thanh Thế, anh đã khoe tôi, anh vừa sáng tác một bài thơ mới ca ngợi cái chết hào hùng của người bạn thân anh Trung tá
Nhẩy dù Nguyễn đình Bảo tại đồi Charlie, nghe anh Thiên Hà đọc xong bài thơ, tôi chưa hề hình
dung nổi ngọn đồi Charlie ra sao, nhưng
chỉ vài ngày sau, tôi được
nghe bản nhạc “ Người ở lại Charlie" một sáng tác mới của Trần
thiện Thanh - tôi mới được
biết tên một số địa danh ở
Vùng 2 chiến thuật. Càng nghe nhiều
lần bản nhạc nói trên, tôi liền thương cảm cho những người Chiến sĩ của binh
chủng Nhẩy dù nơi Tiền
tuyến .
Sau bản nhạc nổi tiếng "Người ở lại
Charlie", Trần thiện Thanh còn sáng
tác thêm nhạc phẩm "Chiều trên phá Tam Giang" phổ từ thơ của nhà thơ Tô thùy Yên , sau khi cả hai đã ra thăm
Quảng trị và đã ghé thăm Phá tam Giang .
Vì sợ VC tấn công vào Thành phố
Sàigon và đánh bom các
Cao ốc và Cơ quan Chính phủ , bộ Chỉ huy Biệt khu Thủ đô đã thiết lập các bộ Chỉ huy Đặc
khu (tăng cường Quân sự cho Cảnh sát ) ở các Các
Quận trong Nội thành. Do đó các đơn
vị nào đồn trú ở Quận nào, đều phải biệt phái Quân nhân cho Đặc
khu. Ngoài ra còn có Đại đội Dã chiến .
Chính vì sự lưu động, luân phiên , nên
Trần thiện Thanh đã tạm thời rời Đài phát
Thanh Quân đội tăng phái
cho Đại Đội dã chiến . Chính vì sự gác cầu
hay Cao Ốc mà Trần thiện Thanh đã có nguồn
cảm hứng để sáng tác nên nhạc phẩm “
Tình Thư của Lính" .
Gặp Trần thiện Thanh ở Cần Thơ và Little Sàigon .
Sau ngày 30 tháng 4, nhạc sĩ Trần thiện Thanh bị cấm hát, do đó tôi không
còn được gặp anh , chỉ biết anh
thường xuyên đi xuống
Miền Tây lưu diễn hầu kiếm sống qua ngày. Trong một lần xuống
thăm thành phố Cần Thơ năm 1985 , tình cờ tôi được gặp lại
nhạc sĩ Trần thiện Thanh ở chung khách sạn
và tối hôm đó , nhạc sĩ Trần thiện Thanh
đã rủ tôi đi nghe anh hát ở ngoài rạp. Trước một số
đông khán giả chật rạp , tôi đã được nghe Nhật Trường hát 2 sáng tác mới, sáng
tác sau 75 đó là bản nhạc "Cho anh xin số nhà" và "Chiếc áo bà ba" cùng với nữ ca sĩ
Kim Dung người vợ mới của anh. Trong
khi đó đứa con trai
nhỏ 1 tuổi phải nằm trên võng đằng
sau hậu trường .
Cuộc gặp lại
tình cờ ở Cần thơ , sau đó, tưởng chừng tôi không bao giờ gặp lại người
nhạc sĩ tài hoa này, nhưng
năm 2000 , nhân dịp ghé thăm Nam Cali, tôi đã gặp lại nhạc sĩ Trần thiện Thanh, cả hai chúng tôi gặp lại nhau
tại cửa tiệm: "Trung tâm Âm
nhạc do Nhật Trường và bạn hữu chủ trương".
Trong cuộc
gặp gỡ này , nhạc sĩ Trần thiện Thanh cho biết: anh rất buồn được biết ở Úc , tệ nạn sang băng Video
lậu quá nhiều, làm anh nản chí
không thực hiệnVideo Ca nhạc
do chính anh thực hiện. ( Khi ra
Hải ngoại năm 1993, nhạc sĩ Trần thiện Thanh đã tự mình thực hiện một Băng
Video cho chính Trung tâm Nhật Trường Phát hành ).
Ngoài ra anh còn cho biết
anh rất thù ghét Cộng Sản , chính họ đã
giết
chết thân phụ anh .
Trước khi
chia tay, anh đã tặng tôi cuốn CD -
"Gọi tên Anh là Lính" đề cao các Vị Tướng
đã tuẫn tiết vào ngày 30 tháng 4
/75 .Và không ngờ , cuộc
gặp gỡ năm 2000, là lần cuối
giữa tôi và anh để 5 năm sau , anh đã
ra di Vĩnh viễn vì bệnh
phổi với tuổi đời 63 .
Nguyễn Toàn /Sydney